الاجتهاد و التقلید (سیدرضا صدر)کتاب الاجتهاد و التقلید نگارش آیت الله سیدرضا صدر است که به شیوه تفصیلی و اجتهادی به مساله اجتهاد و تقلید پرداخته است. چاپ دوم این اثر در سال ۱۴۲۰ ه . ق. از سوى دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شده است. ۱ - معرفی اجمالیکتاب «الاجتهاد و التقلید» نوشته آیة الله سید رضا صدر، به زبان عربی است و به اهتمام سید باقر خسروشاهی و گروهی از ویراستاران و محققان دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم آماده چاپ شده است. [۱]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، مقدمه خسروشاهی، سید باقر، ص۱۸-۱۷
این کتاب، به شیوه‌ای تفصیلی و اجتهادی به بررسی مسئله اجتهاد و تقلید پرداخته است. ۲ - ساختارکتاب، از یک مقدمه و ۳ بخش کلی و فهرست منابع ترکیب یافته است. مؤلف، مطالب خود را به شیوه فقه استدلالی ، به همراه نقل اقوال با ذکر مستندات در پاورقی ارائه کرده است. ۳ - گزارش محتوامصحح، مختصری از شرح زندگانی و سیره علمی و فعالیت‌های نوشتاری مؤلف را در مقدمه‌ای کوتاه ذکر کرده است. ۳.۱ - مقدمهدر مقدمه مزبور، به اهمیت بحث اجتهاد در حوزه دین ، به ویژه در موضوع مهم فقه استدلالی پرداخته شده و مختصری از تاریخ فقه و ادوار مختلف آن بیان و بر مفتوح بودن باب اجتهاد در نزد فقهای شیعه بر خلاف فقهای اهل سنت تاکید شده است. ۳.۲ - بخش اول کتابپس از مقدمه و در بخش اول کتاب، به موضوعاتی همچون ارزش اجتهاد، اجتهاد از دیدگاه شیعه و اهل سنت، وجوب کفایی اجتهاد، مقدمات اجتهاد ، تصویب و تخطئه ، مجتهد مطلق و متجزی، تقلید مجتهد، اجتهاد و تبدل رای مجتهد پرداخته شده است. مؤلف، اجتهاد را نزد امامیه تلاش در راه به دست آوردن احکام از کتاب و سنت و استنباط فروع از اصول مسلم موجود در قرآن و روایات و سیره اهل بیت علیه‌السّلام معرفی کرده، در حالی که از نظر اهل سنت، اجتهاد امری مستقل و متکی به نظر شخصی است که قرآن و روایات نبوی را مورد مطالعه قرار داده و این دو را برای بیان نیازهای فقهی کافی نمی‌داند و مواردی را که در قرآن و اخبار نبوی نباشد، با قیاس و استحسانات عقلی خود استنباط می‌کند، لذا نزد آنها قیاس و استحسان دلیل اجتهادی و اجماع هم دلیل مستقلی در قبال قرآن و سنت است. [۲]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۲۷-۲۶
۳.۳ - بخش دوم کتابدر بخش دوم کتاب، مباحثی همچون تقلید بر حسب لغت و اصطلاح ، اوصاف و شرایط مفتی ، تقلید میت ، بقای بر تقلید میت و تقلید اعلم بررسی شده و در آن، اصل جواز و عدم جواز تقلید مورد بحث قرار گرفته و ادله جواز تقلید، مانند سیره متشرعه امامیه و روایات متعددی که با وجود اختلافاتی که در مضامین آنها هست اما می‌توان به صدور آنها از معصوم علیه‌السّلام قطع پیدا کرد، تحلیل شده و برخی از ادله نیز مورد نقد و بررسی فقهی و استدلالی نویسنده قرار گرفته است. [۳]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۰۰-۷۳
در ادامه، ویژگی‌های مفتی را در ۱۰ مورد بررسی می‌کند که عبارتند از: بلوغ ، عقل ، مرد بودن، آزاد بودن، اسلام ، ایمان ، عدالت ، پاک بودن نطفه ، روی نکردن به دنیا ، باهوش بودن. [۴]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۱۵-۱۰۱
او، هم چنین ادله جواز [۵]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۴۶
و عدم جواز تقلید از میت را بررسی [۶]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۴۵
و جواز تقلید از میت را می‌پذیرد و در باره مشروط شدن این جواز به عمل کردن به فتوای مجتهد میت در حال زنده بودنش، به بحث فقهی و استدلالی می‌پردازد. [۷]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۵۵
وی، در ادامه، اعلمیت را به عنوان یک شرط اساسی تقلید مطرح می‌کند [۸]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۶۳.
و در صورت متعدد شدن مجتهدان، انتخاب اعلم را لازم و در صورت مساوی بودن، مقلدان را مخیر به پذیرش هر کدام می‌کند. [۹]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۵۷.
۳.۴ - بخش پایانیدر پایان کتاب، فروعات بسیاری به صورت پرسش و پاسخ مطرح می‌شود. برخی از آنها عبارتند از: وجوب اجتهاد یا تقلید یا احتیاط و اینکه آیا این وجوب، عقلی است یا شرعی؟ حکم موردی که مفتی دارای شرایط وجود ندارد؛ حکم تقلید در مستحبات و مکروهات ؛ حکم تقلید از دو مجتهدی که مساوی هستند؛ آیا می‌شود در برخی از احکام ، از مجتهدی و در برخی دیگر، از مجتهد دیگر تقلید کرد یا خیر؟ [۱۰]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۴۰۷-۲۱۳
۴ - وضعیت کتابفهرست مصادر و مآخذ، در پایان کتاب ذکر شده است. [۱۱]
الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۴۰۷
۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب اصولی شیعه
|